روش های نگهداری و مراقبت از سنگ یشم
نگهداری زیورآلات از تهیه آنها به مراتب مهمتر است، به خصوص چون این قبیل محصولات جزو کالاهای گران قیمت در جوامع انسانی به شمار می روند. به جز طلا که به لطف خواص شیمیایی خود طی سالیان دچار اکسایش و تغییر شکل اندکی می شود، عمده موادی که برای ساخت لوازم زینتی از آنها استفاده می شود باید به روش های معینی نگهداری شوند تا بتوانید به مدت طولانی از آنها استفاده کنید. یکی از این مواد سنگ یشم است که برای زیورالات منحصر به فردی به کار رفته و به همین دلیل لازم است که بر چگونگی نگهداری آن تسلط پیدا کنید. با ما همراه باشید تا در این خصوص بیشتر بدانید.
سنگ یشم چیست؟
یشم یک نوع سنگ معدنی است که در ساخت زیور الات کاربرد گسترده دارد. گرچه اغلب آن را به رنگ سبز منحصر به فردش می شناسند، اما در رنگ های قهوه ای، زرد، سفید و صورتی هم یافت می شود. به طور عمده آنچه که با این نام شناخته می شود از دو نوع کانی متفاوت ساخته شده است:
- نفریت: یک سیلیکات مخلوط از کلسیم و منیزیم که نرم تر است و اکثر اوقات شفاف نیست. قیمت آن پایین تر است و به راحتی می توان آن را تراشید، پس در ساخت مجسمه ها و مصنوعات بزرگتر کاربرد دارد. اکثر نمونه های موجود در بازار از این نوع هستند.
- جادئیت: یک سیلیکات مخلوط از سدیم و آلومینیوم است که گاهی در ایران با نام یشم اعلی هم شناخته می شود. جنس آن سخت تر از نفریت بوده و نمونه های شفاف تر هم از آن یافت می شود، به همین دلیل گران قیمت تر از نفریت است.
بزرگترین صادرکننده کنونی انواع این متریال در جهان کشور میانمار است که معادن متعددی برای استخراج آن، به خصوص نوع جادئیت، در اختیار دارد. با وجود علاقه بین المللی به این متریال، تاریخچه دور و درازی پشت آن وجود دارد که بد نیست نیم نگاهی هم به آن بیاندازیم.
بیشتر بدانید:
تاریخچه سنگ یشم
مردمان شرق آسیا از دیرباز علاقه خاصی به این متریال داشته اند. چین، ژاپن و شبه جزیره کره جزو مناطقی بوده اند که کاربرد این سنگ برای تولید انواع وسایل و زیورآلات رواج فراوانی داشته است. چینی ها آنقدر به این ماده علاقه داشته اند که در محل اصلی استخراج آن در این کشور یعنی دلتای رود یانگ تسه، برخی از قدیمی ترین مدارک دال بر توسعه یکجا نشینی در شرق آسیا یافت شده است.
در نیوزیلند و استرالیا نیز کاربرد این سنگ برای ساخت انوع وسایل زینتی رواج داشته است و بسیاری از آنها امروزه به عنوان میراث باستانی مردمان بومی این مناطق در موزه ها نگهداری می شوند. در آمریکای جنوبی نیز در محل کنونی کشور گواتمالا، اقوام سرخپوست مایا از لوازم زینتی و مذهبی متعدد از این جنس بهره می بردند و آن را باارزش می دانستند.
در خاورمیانه با وجود معادن فیروزه و سرپانتین (که چینی ها آن را یشم تقلبی می نامند)، کاربرد این متریال چندان گسترده نبوده است. با این وجود در اواخر دوران ساسانیان و همچنین دوران پس از اسلام به کرات به متونی برخورد می کنیم که این ماده و به خصوص نوع جادئیت آن را با نام سنگ قولنج می شناسند و معتقدند در درمان بیماری های ناحیه تحتانی لگن و کلیه ها مفید است. این تفکر همراه با اقوام مسلمان تا شمال آفریقا هم پیش رفته و از آنجا وارد اسپانیا شده است. نام جید که در زبان انگلیسی برای این سنگ به کار می رود در حقیقت از عبارتی اسپانیایی گرفته شده است که به معنای «سنگ درمانگر کمر» است.
حالا که با ویژگی ها و تاریخچه این ماده کمی بیشتر آشنا شدیم، وقت آن رسیده که به سراغ نحوه نگهداری آن برویم.
نحوه نگهداری از سنگ یشم
در خصوص نگهداری مصنوعاتی که از این جنس ساخته می شوند، نیازی نیست نگران این باشید که کالای مد نظرتان از نفریت ساخته شده است یا جادئیت. نکاتی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم برای بالا بردن عمر لوازم زینتی شما به طور کلی مطرح می شوند، پس رعایت آنها در هر صورت برایتان مفید خواهد بود. این نکات به شرح زیر هستند:
- کلر می تواند آسیب جدی به این ماده وارد کند. پس از استحمام به همراه آن یا شنا در استخر با زیور الات ساخته شده از این جنس اجتناب کنید.
- لوسیون ها، کرم ها، اسپری های مو و ادکلن ها هم رابطه خوبی با این متریال ندارند. پس همیشه پس از استفاده از آنها زیور آلات از این جنس را استفاده کنید.
- در میان متریال های مورد استفاده برای لوازم زینتی، این ماده یکی از مواد نرم تر به شمار می رود. پس از نگهداری آن در مجاورت طلا و جواهرات دیگر خودداری کنید چون به راحتی خراشیده می شود. پیشنهاد می کنیم زیورالات یشمی خود را داخل یک پارچه نخی یا مخملی بپیچید.
- برای تمیز کردن آن از مسواک نرم و محلول صابون استفاده کنید. مواد شوینده به راحتی می توانند به آن آسیب بزنند.
- از قرار دادن آن در معرض حرارت یا برودت شدید پرهیز کنید.
جمع بندی:
در این مطلب ابتدا شما را با ویژگی ها، مشخصات و خصوصیات سنگ یشم آشنا کردیم و بعد گریزی هم به تاریخچه کاربرد آن در جوامع انسانی زدیم. در نهایت نیز به برخی از نکات نگهداری مصنوعات ساخته شده از این جنس پرداختیم. امیدواریم با اشراف پیدا کردن بر این نکات، هم از زیور آلات خود استفاده طولانی تری داشته باشید و هم لذت بیشتری از زیبایی بادوام و چشمگیر این سنگ تجربه کنید.
